| |||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
Detaylar | |||||||||||||||||||||||||
JİG İLE ZENGİNLEŞTİRME Cevher zenginleştirme ve kömür yıkama yöntemleri içinde yoğunluk farkına dayanan en eski yöntemlerden biri jigle zenginleştirme yöntemidir. Jiglerin ilk kullanımları 1870’li yıllarda başlar. Basit olarak yöntem, "tabanı elekli bir kasada, periyodik olarak düşey hareket eden akışkan bir ortam içinde, malzemelerin yoğunluklarına göre tabakalaşmaları" olarak tanımlanabilir. Bu yöntemde esas olan, ayrılmasını istediğimiz malzemeler arasındaki yoğunluk farkının yüksek olması ve nispeten iri boyutlarda serbestleşmiş olmalarıdır. Jiglerde kullanılan ortam genellikle su, bazen hava ve nadiren de ağır bir sıvı olmaktadır. İlk yıllarda özellikle iri boyutlu cevherler için kullanılan jigler, cevher zenginleştirme teknolojisinin gelişimiyle birlikte eski önemlerini kaybetmişlerdir. Halen özellikle kömür yıkama işlemlerinde ve iri boyutlu cevherlerin zenginleştirilmesinde kullanılmaktadırlar. JİGLE ZENGİNLEŞTİRME ESASI Jiglerde minerallerin birbirinden ayrılması, jig tabanındaki elek üzerinde ve ortama hareket veren bir pulsasyon hareketiyle sağlanır. Burada amaç, elek üzerinde oluşan yataktaki malzemeyi genişleterek açmak ve bu açılmayı kontrol ederek, daha yüksek yoğunluklu ve ince tanelerin, oluşan yatağın aralıklarından geçmesini, iri ve yüksek yoğunluklu tanelerin ise yatak üzerinde tabakalaşmasını sağlamaktır. Başka bir deyişle, ortama verilen düşey (emme ve basma) hareketiyle, jige beslenen malzeme içindeki farklı yoğunluklu minerallerin, jig tabanı (elek) üzerinde en alt tabakada en ağır mineraller, en üst tabakada da en hafif mineraller olmak üzere tabakalar oluşturmasını sağlamaktır. Bu arada, elek üzerindeki yatağın yukarı doğru (basma) hareketi esnasında açılan yatak malzemesi arasından, besleme malı içindeki ince boyutlu ve yüksek yoğunluklu ağır mineraller elek altına geçmektedir. Jigleme işleminde, ortam hareketli ise sabit elek, ortam sabit ise düşey hareketli bir elek de kullanılabilmektedir. JİGDE TABAKALAŞMANIN TEORİK AÇIKLAMASI Akışkan ve düşey hareketli bir ortam içinde, farklı yoğunluk ve boyutlardaki tanelerin, jig tabanı (eleği) üzerinde tabakalaşması, aşağıda belirtilen 3 nedene bağlanmaktadır. A. Engelli çöküş klasifikasyonu B. Çöküş başlangıcındaki ivme farklılığı C. Çöküş sonunda ara boşluklardan sızma JİGLE AYIRMAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Jigler, özgül ağırlıkları farklı malzemelerin, akışkan bir ortamda, ortamın veya jig eleğinin hareketi ile sağlanan pulsasyon. hareketleri vasıtasıyla, ağır malzemenin altta, hafif malzemenin ise üstte olmak üzere tabakalaşma yoluyla ayrılmalarını sağlar. Bu işlem esnasında jigin ayırma hassasiyetini etkileyen faktörleri aşağıdaki gibi 2 ana grupta toplamak mümkündür. Jig yapısına bağlı faktörler Jige beslenen malzemeye bağlı faktörler 1. Jig yapısına bağlı faktörler: Jigin yapısına bağlı olarak değişen; tabaka kalınlığı, pulsasyon, boşaltma sistemleri, kompartıman adedi, elek yapısı ve şekli gibi faktörler, jigle ayırmada, ayırma hassasiyetini etkileyen faktörlerin en önemlilerini oluşturmaktadır. 2. Jige beslenen malzemeye bağlı faktörler: Jige beslenen malzeme içindeki ayrılması istenen mineraller arasındaki özgül ağırlık farkı arttıkça jigin ayırma hassasiyeti artmaktadır. Ayrıca özgül ağırlık farkına göre ayırma yapan tüm cihazlarda olduğu gibi- beslenen malzemenin, dar tane iriliği fraksiyonlarında olması yine jigin ayırma hassasiyetini arttırmaktadır. Jigle zenginleştirme işlemlerinde ayırmayı etkileyen faktörlerin bir diğer grubu da, jigin çalışma koşullarına bağlı faktörlerdir. Bunlar jige beslenen malzemenin besleme hızı, su miktarı, ayırma yoğunluğu olarak sıralanabilir. | |||||||||||||||||||||||||